Er bestaan verschillende manieren om smeerolie in te delen, maar de voornaamste is naar hun oorsprong. Minerale olie is olie die geraffineerd is uit ruwe aardolie.

Dit is een proces waarbij minerale smeerolie gewonnen wordt door het residu van de atmosferische destillatie vacuüm te destilleren.

Veel smeeroliën op basis van minerale olie zijn niet of slecht biologisch afbreekbaar.

Daarnaast bestaan er ook smeeroliën op basis van een synthetische olie, ook wel poly-alpha-olefin (PAO) genoemd.

Er zijn ook bio-smeeroliën verkrijgbaar, gemaakt op basis van plantaardige en dierlijke oliën en vetten.

Deze bio-smeermiddelen zijn biologisch afbreekbaar en niet toxisch en daarmee minder belastend voor het milieu.

Ze worden daarom vooral toegepast in de bosbouw, de landbouw, weg- en waterbouw en de scheepvaart, maar ook voor auto- en vliegtuigmotoren zijn er bio-smeermiddelen.

Mengsels van minerale en bio-smeerolie worden samengestelde olie of, met de Engelse term, compounds genoemd.

Dergelijke mengsels hebben bepaalde gewenste eigenschappen die niet mogelijk zijn met alleen een minerale of bio-smeerolie.

Om de eigenschappen van smeerolie te beïnvloeden, worden ook kleine hoeveelheden van stoffen van chemische oorsprong, zogenaamde additieven, toegevoegd.

Soorten oliën 

Minerale olie

Minerale olie wordt (vaak) verkregen als hoogkokend destillaat van aardolie. 

Toepassingen

• smeermiddel
• hydraulische olie
• koelvloeistof
• olie in smeltpuntapparaat
• horticulturele olie
• biologisch insecticide

Synthetische olie

Synthetische olie daarentegen is een product dat helemaal opnieuw in het laboratorium is gemaakt, dus het bevat alle benodigde componenten om zijn functie uit te voeren en bevat geen product dat niet nodig is.

Toepassingen

Bio-smeerolie

Er zijn ook bio-smeeroliën verkrijgbaar, gemaakt op basis van plantaardige en dierlijke oliën en vetten. Deze bio-smeermiddelen zijn biologisch afbreekbaar en niet toxisch en daarmee minder belastend voor het milieu. Ze worden daarom vooral toegepast in de

Toepassingen

• bosbouw
• landbouw,
• weg- en waterbouw
• scheepvaart
• auto- en vliegtuigmotoren 

Samengestelde olie

Mengsels van minerale en bio-smeerolie worden samengestelde olie of, met de Engelse term, compounds genoemd. Dergelijke mengsels hebben bepaalde gewenste eigenschappen die niet mogelijk zijn met alleen een minerale of bio-smeerolie.

Toepassingen

Aanduiding

De meest voorkomende zijn: SAE: 0W, 5W, 10W, 15W, 20W. Het tweede getal na de letter W: hoe hoger het getal des te dikker de olie blijft bij hoge motortemperaturen (van belang in de zomer). De meest gebruikte zijn: SAE: 30, 40, 50. Een algemene stelregel is dat: hoe hoger het SAE nummer, hoe hoger de viscositeit.

Het eerste cijfer is de viscositeit bij lage temperatuur en vaak is dit 5, 10 of 15. Hoe lager dit cijfer, hoe dunner de olie bij koude (gelijke gemeten) temperatuur en hoe makkelijker de motor zal starten tijdens koude toestand. Voorbeeld:10W of 5W geeft de "verpompbaarheid" van de olie bij koude temperatuur weer.

Additieven

Om de eigenschappen van smeerolie te beïnvloeden, worden ook kleine hoeveelheden van stoffen van chemische oorsprong, zogenaamde additieven, toegevoegd.

Additieven van smeerolie zijn chemicaliën die in kleine hoeveelheid worden toegevoegd aan smeerolie om de eigenschappen te verbeteren.

De hoeveelheid kan variëren van een paar ppm tot 20%. Door de soms hoge temperaturen is het mogelijk dat de olie gaat oxideren of corrosief wordt. Ook kan de olie beginnen te schuimen of bacteriën bevatten. Dit kan ernstige schade veroorzaken aan het mechanisme en om dit te vermijden worden additieven toegevoegd.