Onderhoud en herstellen van machines

 

 Inleiding

Welkom bij de cursus over onderhoud en herstel van machines en werktuigmachines. Deze cursus is ontworpen om je de basisprincipes en vaardigheden bij te brengen die nodig zijn om werktuigmachines correct te onderhouden en te herstellen, met een sterke nadruk op veiligheid, efficiëntie en duurzaamheid.

Leerdoelen

- Begrijpen van de basisprincipes van onderhoud en herstel.
- Uitvoeren van preventief onderhoud.
- Stellen van diagnoses voor veelvoorkomende problemen.
- Uitvoeren van reparaties aan werktuigmachines.
- Veiligheidsvoorschriften naleven en duurzaam werken.

Hoofdstukken

Hoofdstuk 1: basisprincipes van onderhoud en herstellen van machines

Definities en belang van onderhoud
- Wat is onderhoud?
Onderhoud is het geheel aan handelingen dat nodig is om machines in goede staat te houden en storingen te voorkomen.
- **Waarom is onderhoud belangrijk?**
Goed onderhoud zorgt voor een langere levensduur van machines, hogere efficiëntie, minder storingen en veiligere werkomstandigheden.

 

Soorten onderhoud
- Preventief onderhoud: regelmatig ingepland onderhoud om problemen te voorkomen.
- Correctief onderhoud: herstelwerkzaamheden uitgevoerd nadat een storing is opgetreden.
- Predictief onderhoud: onderhoud uitgevoerd op basis van gegevens en voorspellende analyses om storingen te voorkomen.

 

Opdracht 1: onderhoudstypen herkennen
- Identificeer het type onderhoud dat nodig is in de volgende scenario's:
1. Een machine wordt elke maand gecontroleerd en gesmeerd.
2. Een machine wordt gerepareerd na een storing.
3. Op basis van trillingsmetingen wordt voorspeld wanneer een lager vervangen moet worden.

Hoofdstuk 2: preventief onderhoud

Inspectie en smeermiddelen
- Het belang van regelmatige inspectie:  voorkomt storingen door vroegtijdige detectie van problemen.
- Soorten smeermiddelen en hun toepassing: olie, vet, en hun specifieke toepassingen in verschillende machines.

 

Onderhoudsplan
- Opstellen van een onderhoudsschema: beschrijf welke taken uitgevoerd moeten worden, hoe vaak en door wie.
- Voorbeeld van een onderhoudsschema voor een draaibank:
- Dagelijks: visuele inspectie, smeren van de geleiders.
- Wekelijks: controle van de snijkanten en bevestigingen.
- Maandelijks: grondige reiniging en smering.

 

Checklist preventief onderhoud
- Dagelijkse checks: controle van oliepeil, visuele inspectie van onderdelen.
- Wekelijkse checks: smeren van bewegende delen, controleren van riemen en kettingen.
- Maandelijkse checks: grondige inspectie van alle componenten, vervangen van versleten onderdelen.

 

Oefening 1: Inspectie en smering
- Voer een dagelijkse inspectie en smeerbeurt uit op een draaibank. Noteer je bevindingen in een onderhoudslogboek.

 

Hoofdstuk 3: diagnoses en herstellingen

Diagnose van problemen
- Gebruik van diagnostische hulpmiddelen: multimeters, stethoscopen, trillingsmeters.
- Veelvoorkomende problemen en hun symptomen:
- Geluidsproblemen: Lagers of riemen.
- Trillingen: onbalans of slijtage van onderdelen.
- Oververhitting: Koelsysteem of smeermiddelen.

Herstellingsprocedures
- Basisreparaties: vervangen van lagers, spannen van riemen, smeren.
- Complexere herstellingen: motorproblemen, elektrische storingen.

Oefening 2: diagnose stellen
- Diagnoseer een probleem met een freesmachine aan de hand van de symptomen. Stel een herstelplan op en voer de benodigde reparaties uit.

Hoofdstuk 4: veiligheid en duurzaamheid

Veilig werken
- Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM):** Handschoenen, veiligheidsbril, gehoorbescherming.
- Veiligheidsvoorschriften:** Werken volgens standaardprocedures, juiste gebruik van gereedschap.

Milieubewust onderhoud
- Verantwoord omgaan met smeermiddelen en chemicaliën: juist afvoeren en recyclen.
- Duurzame praktijken: energiezuinige methoden, verminderen van afval.

 

Oefening 3: veiligheidscontrole
- Voer een veiligheidscontrole uit op een lasmachine. Controleer of alle PBM’s aanwezig en in goede staat zijn.

#### Hoofdstuk 5: Praktijkopdrachten

**Opdracht 1: Inspectie en Smering**
- Inspecteer en smeer een draaibank volgens het onderhoudsschema. Vul het onderhoudslogboek in en bespreek eventuele problemen met de instructeur.

**Opdracht 2: Onderhoudsplan Opstellen**
- Stel een onderhoudsplan op voor een boormachine, inclusief dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse taken.

**Opdracht 3: Diagnose Stellen**
- Diagnoseer een probleem met een freesmachine en stel een herstelplan op. Voer de reparatie uit onder begeleiding van de instructeur.

**Opdracht 4: Veiligheidscontrole**
- Voer een veiligheidscontrole uit op een lasmachine. Noteer alle geconstateerde problemen en stel een plan op om deze op te lossen.

**Opdracht 5: Milieuvriendelijke Reparatie**
- Voer een reparatie uit met milieuvriendelijke smeermiddelen. Documenteer het gebruik en de voordelen van deze smeermiddelen.

### Oefeningen en Toetsing
- **Oefeningen**
- Vul een onderhoudslogboek in voor een week.
- Bereken de benodigde smeermiddelen voor een reeks machines.
- **Toetsing**
- Theorie-examen: Vragen over soorten onderhoud, diagnose en veiligheid.
- Praktijktoets: Uitvoering van een preventief onderhoudsschema.

### Conclusie
Door regelmatig en correct onderhoud uit te voeren, zorg je voor een langere levensduur en efficiëntere werking van werktuigmachines. Veiligheid en duurzaamheid staan centraal in alle werkzaamheden. Pas de kennis en vaardigheden die je hebt opgedaan toe om preventief en correctief onderhoud effectief uit te voeren.

---

### Materialen
- Onderhoudsschema’s
- Smeermiddelen
- Diagnostische hulpmiddelen (multimeter, stethoscoop, etc.)
- Persoonlijke beschermingsmiddelen (handschoenen, veiligheidsbril, etc.)
- Machines (draaibank, freesmachine, boormachine, lasmachine)

### Literatuur en Bronnen
- Handboek Onderhoudstechnieken
- Veiligheidsvoorschriften voor werktuigmachines
- Milieuvoorschriften voor industriële omgevingen

---

Deze syllabus biedt een uitgebreide leidraad voor zowel leerlingen als docenten om het onderhoud en herstel van machines en werktuigmachines op een gestructureerde en veilige manier te leren en toe te passen.