Inleiding:

Ieder mens heeft in zijn leven nu en dan te maken met passen en weet dus dat het één anders moet passen dan het ander.

Laten we hierbij een voorbeeld nemen waar iedereen mee te maken heeft; onze kleding.

Een kostuum moet ruim passen om de lichaamsbewegingen zo weinig mogelijk te belemmeren. Een hoed echter mag niet te groot zijn en dient licht klemmend op het

hoofd te zitten en mag niet over de oren zakken. Schoenen mogen vooral niet klemmen en een ring moet schuivend over een vinger passen, enz.

Bij machineonderdelen komen eveneens passingen voor van verschillende aard en zullen we in de volgende hoofdstukken aan de hand van voorbeelden het duidelijk

trachtten te maken.

Bij een combinatie van twee onderdelen noemt men de wijze, waarop het binnenste onderdeel in het buitenste past, een passing.

In de machinebouw gaat het niet alleen om passingen maar ook om de vorm- en maatnauwkeurigheid van de onderdelen. Dezelfde onderdelen moeten zo nauwkeurig aan. Meer informaie over vorm en plaatsnauwkeurigheid vinde je terug op de pagina: vorm en plaatstoleranties op deze website.

elkaar gelijk zijn, dat zij onderling verwisselbaar zijn. Dit is niet alleen belangrijk voor een vlotte montage maar ook voor een nalevering bij een herstelling.

Wat is een passing?

Wanneer men bij een combinatie van twee onderdelen het binnenste in het buitenste onderdeel past, spreekt men van een passing.

Wat wordt bedoeld onder verwisselbaarheid?

wanneer men spreekt over machinebouw, denkt men ook aan defecten, slijtage en machinebreuk. Om deze problemen te herstellen dienen we af en toe onderdelen te vervangen. Het spreekt voor zich dat deze onderdelen dezelfde vorm, maat en en afwerkingsgraad zullen hebben. Dezelfde onderdelen moeten zo nauwkeurig mogelijk aan elkaar gelijk zijn, zodat we ze onderling kunnen wisselen. Dit verstaan we onder onderlinge verwisselbaarheid. Dit is van belang om een vlotte montage te bekomen en om een nalevering te kunnen doen wanneer een herstelling nodig is.

Verwisselbare fabricage

Losse passing

Overgangspassing

Vaste passing

Toleranties

Het is niet mogelijk identieke werkstukken te vervaardigen, ze wijken allemaal een klein beetje van elkaar af. Hoeveel ze afwijken is een zaak van materiaal, gereedschap en

vakmanschap. Dat kan een probleem worden als werkstukken in elkaar moeten passen. Er moeten dan grenzen worden opgegeven die aangeven wat acceptabel is en wat

niet. Die grenzen, de toleranties, bepalen de kwaliteit van het werkstuk.

Wat zijn toleranties?

Een tolerantie is het maatverschil tussen de grootste en de kleinste maat. Door een geschikte bepaling van de toleranties van bij elkaar horende onderdelen is een volledige uitwisselbaarheid van elk onderdeel en dus serieproductie en massaproductie mogelijk. 

De tolerantie of "toelaatbare afwijking" van de nominale maat is een constructie- en productiegerelateerde grootheid. Het is het verschil tussen de bovenste en onderste grensmaat, dus tussen de maximale en de minimale maat. Binnen de tolerantie kan de werkelijke afmeting van een werkstuk of component afwijken van de betreffende nominale maat (nullijn).

Maattoleranties begrenzen dus de toegestane afwijking van de afmetingen van een component.