Lagerspeling

De interne lagerspeling is de totale afstand die de binnenring van het lager t.o.v. de buitenring beweegt. Dit kan een radiale en axiale beweging zijn. De radiale interne

speling is de verticale bewegingsvrijheid van het lager, dus de speling haaks op de as.

De axiale interne speling is de bewegingsvrijheid in horizontale richting, dus met de as mee.

De speling heeft invloed op de belastingverdeling van het lager. Bij een grotere speling zijn er namelijk minder kogels die de belasting opnemen dan bij een kleine

speling. Bij een kleine speling nemen meer kogels de belasting op waardoor er meer wrijving ontstaat. Als er geen speling is worden alle kogels belast en ontstaat er een

voorspanning. Deze voorspanning kun je beter vermijden omdat de temperatuurontwikkeling dan moeilijk onder controle is te houden. 

Je loopt dan het risico dat het aanwezige lagervet verbrandt en/of dat het lager verklemd raakt.

Soorten speling

De speling van een lager is bepaald door de totale afstand die één ring ten opzichte van een andere bewegen. Deze speling kan zowel axiaal als radiaal optreden.

Radiale richting (radiale speling)

De waarde van de radiale speling - in ongemonteerde toestand - kun je altijd terugvinden in de catalogus van de lagerfabrikant.

Axiale richting (axiale speling)

Voor de axiale speling geldt dat deze ongeveer 10 keer de radiale speling bedraagt. Dit is echter wel afhankelijk van verschillende factoren, waaronder lagergrootte en -serie.

Spelingklasse

Na montage en tijdens het gebruik wordt de speling kleiner. Bij montage met een vaste passing duwt de as de binnenring iets naar de buitenring waardoor de speling

kleiner wordt. Tijdens het draaien worden de as en lager warmer en gaan iets uitzetten. Dit zorgt ervoor dat de speling verder afneemt. Deze speling wordt de operationele

speling genoemd.

Dit ‘opeten’ van de speling neemt verder toe bij hoge tot zeer hoge toerentallen. In dat geval kun je beter een lager kiezen met een hogere initiële speling dan normaal zoals

de C3 speling. Twijfel je of een C3 speling nodig is? In de meeste gevallen kun je een C3 lager zonder problemen uit voorzorg inzetten. Wil je het zeker weten? Dan kun je het beter zelf eerst berekenen. C3 lagers kom je vaak tegen bij elektromotoren en pompen. Een C2 lager heeft en kleinere speling dan normaal.

Deze komt niet zo vaak voor en wordt gebuikt in toepassingen waarbij een hoge nauwkeurigheid vereist is. Voorwaarde hierbij is dat het toerental niet hoog mag zijn. 

De meest voorkomende spelingklassen zie in onderstaande tabel. Let op de speling zijn fabricantsgebonden! Andere spelingscategorieen zijn terug te vinden in de iso-normen.

Even herhalen...

Tips leerkrachten:

1. voorzie een versleten lager en een nieuw lager (speling vergelijken)
2. voorzie tastlemmers
3. laat de lln zelf de speling opmeten bij de beide lagers, mooie oefening voor de praktijk